YUNUS EMRE
Hülya MURAT
" Ben gelmedim dâvi için
Benim işim sevi için
Dostun evi gönüllerdir
Gönüller yapmağa
geldim"
.....
"İlim ilim bilmektir
Ilim kendin bilmektir
Sen kendini
bilmezsen
Bu nice okumaktır" dizeleriyle YARADAN'A sevgiyle ulasılabileceğini gönlümüze isleyen Tekke şiirinin yetistirdiği en büyük şairimiz YUNUS EMRE'NİN vefatının 700.yıl dönümü"2021 UNESCO ANMA VE KUTLAMA YIL DÖNÜMLERİ" arasına oy birligıyle alınmış,"YUNUS EMRE YILI" ilan edilerek evrensel boyuta taşınmıştır.Ve UNESCO 1991 yılında da Yunus Emre'nin 750.DOGUM YIL DÖNÜMÜ'NÜ kutlamış; Yunus'un evrensel oluşunu kanıtlamıştır.Yunus Emre'nin hem doğum hem de vefat yıl dönümlerinin UNESCO kapsamına alınması;tasavvuf geleneği icinde"olmuş- pismiş" bir şahsiyet olduğunu gösterir.
"Dahi tarih yediyüzyedi idi
Canı Yunus bu yılda idi" beyitinden Yunus Emre'nin 707 yıllarında yaşadığı düşünülebilir.Acık ve net bir bilgi olmamakla beraber1320 yılında vefat etmistir.
Yunus Emre, devrinin dini ve edebi kültürüne sahip büyük bir tasavvufçudur.Halktan yetisip halk arasında yaşamış, diyar diyar dolaşarak Türk halkının gönlünde büyük bir yer edinmistir.Allah aşkıyla yanıp tutuşan Yunus, Allah'a kavuşabilme derdiyle garip ve perişan halde gezmistir.
.....
" Gezerim Rum ile Şam'ı
Yukarı illeri Kamu
Cok istedim
bulamadım
Söyle garip bencileyin"
mısralarından da Anadolu'nun birçok illerini Suriye, Azerbaycan ve İran'ı gezdiğini anlıyoruz.
Yunus Emre, edebiyatımızda ekol sahibi ender şairlerimizdendir.
Yunus Emre'nin okuma- yazma bilmediği öne sürülmüş; kendisi de tevazu sahibi olduğundan bu konuda beyitler yazmıştır.Ama okuma- yazma bildiği vemedresede okuduğunu gösteren dizeleri de vardır.Konya'da okumuş olabileceği ve Mevlana'yı da bu vesileyle tanıyabildiği düşünülür.
Siirlerinin 15 yerinde "Tapduk" adı da geçmektedir.Bundan da" Tapduk Emre" nin dergahinda dervis olduğu anlaşılır.
Ve Yunus Emre mutasavvıf Ahmet Yesevi'nin de Anadolu'daki devamıdır.
(Vahdet- i Vücud- Kurucusu Muhiddin- i Arabi) teorisini terennüm etmiş.Siirlerini insani, felsefi, dini, destani, tasavvufi, ahlaki, lirik olarak; sade ve anlasılır bir üslupla yazmıştır.
Siirlerinde engin bir kültür birikimi vardır.Hint,İran, Yunan mitolojilerini bilir ve bunları şiirlerinde kullanır.Tasavvuf terbiyesi, gönül bağı onun için cok önemlidir.
O, aydınlanmaya katkı yapan hümanist fikirlerin önde gelenidir.Insan kalbini kırmanın doğru olmadığını; insan ilişkilerinde öfkesiz, menfaatsiz, hoşgörülü olunmasını ister.Yunus'un ki insanlari birbirine eşit saydığı İslam'ın hümanizmasıdır.
Yunus Emre'de Allah sevgisi gönülde kurulan " ALLAH-İNSAN-EVREN BİRLİGİ" dir.Bu birlikte hoşgörü ön plandadır.
Yunus, dil, din farkı gözetmeden tüm insanlığı kucaklayan ve tüm alemi kardeş sayan bir hümanisttir.Yunus Emre'nin hümanizması kapsamlı ve sistematik yapıdadır.Bu hümanizma bilgi ile yüklüdür.
Yunus Emre, cağdaş hümanistlere de rehber olabilecek zenginliğe sahiptir.
Aşıklığı" yetmisiki millete kul olmaktır"
"Taş yürükde ne biter
Dilinden ağu tüter
Nice yumuşak söylese
Sözü savaşa benzer"
Yunus, lirik siirde dünya capında bir dehadır.Dili, " İSLAMİ TÜRK DİLİ-ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİ" dir.
"Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni"
.......
Yunus'durur benim adım
Gün gectikçe artar odum
Iki cihanda maksudum
Bana seni gerek seni" diyerek, Allah aşkını yalın bir dille dile getirmis, iki cihanda da RABB'İMIZI istemistir.Yunus, gece gündüz Allah aşkıyla yanar, durur.Sadece vuslatı arzular.O, bir aşk adamıdır.Ve Yunus Emre'nin evreni kucaklayan sevgi yüklü hümanizmi bütün insanlara, bugün de bir ışıktır.Ilahi aşk manevi feyzdir.Hep olacaktır.
Yüreğimizdeki manevi ısık hic sönmesin.Sonsuza dek...
Değerli okuyucularımız, aşk dedik, ilahi aşka değindik; insan sevgisini de Yunus'la tattık.
Sizin için sıraladığım satırlara Yunus ve kendi sevgimi de katarak; benimle olduğunuz icin tesekkür ederim.
HÜLYA MURAT
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ
